Hoa tam thất chữa mất ngủ có hiệu quả không? Có an toàn không?

Đông Y cho rằng hoa tam thất có nhiều công dụng tốt cho sức khỏe như hoạt huyết, dưỡng não, tiêu viêm. Hoa tam thất chữa mất ngủ cũng được cho là rất hiệu quả.

Hoa tam thất là gì?

Hoa tam thất là hoa của cây tam thất. Cây này thân thảo, thường mọc ở vùng núi cao và lạnh như tỉnh Vân Nam, Tây Nam Trung Quốc. Các bộ phận của cây tam đều có thể dùng làm thuốc, từ rễ, thân, lá cho đến nụ và hoa. Y học cổ truyền thường dùng tam thất trong các bài thuốc tiêu viêm, hoạt huyết dưỡng não. Y học hiện đại dùng chiết xuất tam thất cho các thuốc hoặc sản phẩm hỗ trợ các vấn đề về tim mạch, tuần hoàn máu.

Hoa tam thất có màu xanh nhạt, thường nở bung xòe theo từng chùm như một súp lơ có đường kính từ 3m đến 5cm, nở rộ vào tháng 4 và tháng 5. Hoa tam thất là bộ phận chứa hàm lượng saponin cao nhất. Nó cũng chứa thành phần hóa học như flavonoid và polysaccharides, có nhiều tác dụng dược lý.

Hoa tam thất có chứa hàm lượng saponin rất cao

Hoa tam thất chữa mất ngủ như thế nào?

Trong Đông Y, loại hoa này tính mát, vị ngọt có tác dụng thanh nhiệt, bình can, bổ huyết thường được sử dụng trong điều trị chứng mất ngủ, ngủ không sâu giấc, người bị mệt mỏi căng thẳng, huyết áp cao.

Theo ghi chép trong cuốn sách Trung Hoa bản thảo xuất bản năm 1999, hoa tam thất có khả năng ức chế thần kinh trung ương, trấn tĩnh an thần, tăng cường miễn dịch và hỗ trợ điều trị mất ngủ hiệu quả.

Một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng hoa tam thất có chứa các hoạt chất saponin gingsenoid nhóm Rb, Rg có tác dụng hỗ trợ điều trị trực tiếp triệu chứng mất ngủ, tăng tuần hoàn máu. Trong đó, Saponin Rb1 có tác dụng điều hoà hoạt động của hệ thần kinh, giảm căng thẳng lo âu, thư giãn tinh thần. Saponin Rb2 có tác dụng tăng cường hấp thu của tế bào gan, từ đó hỗ trợ quá trình thải độc gan hiệu quả hơn. Ngoài ra, hoa tam thất còn giàu acid amin như phenylalanin, leucin và các khoáng chất quý như sắt, canxi,…  giúp cơ thể tổng hợp protein, xây dựng và sửa chữa mô, và tránh mất ngủ do thiếu canxi.

Cách dùng hoa tam thất chữa mất ngủ

Cùng ECO Pharma tìm hiểu một số công thức sử dụng hoa tam thất chữa mất ngủ hiệu quả, bạn có thể tham khảo:

Cách dùng nụ hoa tam thất chữa mất ngủ

Nụ hoa tam thất tươi hoặc sao khô đều được, dùng dưới dạng trà uống hàng ngày giúp an thần và ngủ ngon giấc.        

Cách thực hiện:

• Chuẩn bị từ 3 – 5 nụ hoa tam thất đem rửa sạch.
• Sau đó, cho nụ hoa tam thất vào bình trà hãm như trà thông thường.
• Uống mỗi ngày và duy trì trong khoảng một tuần để thấy được hiệu quả.

Nụ hoa tam thất dùng dưới dạng trà để trị mất ngủ – Ảnh: Internet

Trà hoa tam thất khô

Trà hoa tam thất khô trị mất dùng tương tự như trà nụ tam thất hoặc tán thành bột pha uống hàng ngày.

Cách thực hiện:

• Chuẩn bị nguyên liệu bao gồm 5 gram hoa tam thất khô, 200ml nước sôi.
• Cho trà hoa tam thất khô vào ấm, sau đó cho một ít nước sôi tráng qua.
• Cho 200ml nước nóng vào ấm, đậy nắp lại chờ trong khoảng 5 – 10 phút cho nước ngấm.
• Sau khi trà hoa tam thất đã ngấm đều, bạn hãy rót trà ra cốc và thưởng thức. Có thể pha trà nhiều lần tới khi hết vị đắng thì dừng.

Chế biến món ăn

Ngoài pha trà, hoa tam thất còn có thể dùng làm món ăn để bồi bổ sức khỏe, giúp ngủ ngon. Bạn có thể dùng hoa tam thất tươi để nấu canh, xào với thịt hoặc hầm cùng xương.

Cách thực hiện:

• Chuẩn bị nguyên liệu bao gồm 300 gram xương sườn, 200 gram nụ tam thất tươi.
• Rửa sạch xương sườn, nụ hoa tam thất.
• Cho xương sườn vào nồi đảo cùng hành phi, thêm ít nước mắm và tiếp tục đảo đều tay trong 30 giây.
• Sau đó, đổ vào nồi 1 lít nước, tiến hành ninh cho đến khi xương chín mềm. Tiếp đến, cho nụ hoa tam thất vào nồi và tiếp tục đun sôi khoảng 5 phút, nêm nếm gia vị vừa ăn rồi tắt bếp.
• Nên ăn khi còn ấm nóng, mỗi tuần ăn từ 2 – 3 lần để cảm nhận được hiệu quả.

Bài thuốc hoa tam thất chữa mất ngủ

Y học cổ truyền còn kết hợp hoa tam thất với các vị thuốc khác như lá dâu tằm, lá lạc tiên,… làm bài thuốc an thần, giảm mệt mỏi và giúp ngủ ngon.

Cách thực hiện:

• Chuẩn bị hoa tam thất, ngọn lạc tiên, lá dâu tằm mỗi loại 10 gram.
• Rửa sạch tất cả nguyên liệu, để ráo nước. Cho tất cả nguyên liệu vào ấm sắc với một lượng nước vừa phải trong khoảng 30 phút.
• Sau đó, lọc bỏ bã, chắt lấy nước và dùng khi còn ấm.

Lưu ý: Nên dùng bài thuốc này hàng ngày vào buổi tối trước khi ngủ khoảng một tiếng.

Cách dùng củ hoa tam thất

Ngoài các bài thuốc chữa mất ngủ với nụ và hoa tam thất, bạn có thể tham khảo thêm bài thuốc chữa mất ngủ với củ tam thất. Củ hoa tam thất hay còn gọi là sâm cau. Y học hiện đại dùng chiết xuất của nó trong các sản phẩm hỗ trợ giảm hồi hộp, lo âu, cải thiện chứng đau thắt ngực, hỗ trợ điều trị mất ngủ. Đông y dùng củ hoa tam thất cho các chứng bệnh khí huyết kém, ngủ không ngon giấc.

Cách thực hiện:

• Rửa sạch củ tam thất, phơi hoặc sấy khô.
• Tán thành bột mịn.
• Mỗi lần sử dụng 3 gram – 6 gram bột tam thất pha với 500ml nước ấm để uống.

Ngoài hoa và nụ hoa, củ hoa tam thất cũng được dùng để chữa mất ngủ

Những lưu ý khi sử dụng hoa tam thất trị mất ngủ

Hoa tam thất là thảo dược lành tính tuy nhiên để đạt được hiệu quả trong điều trị chứng mất ngủ, bạn cần lưu ý một số yếu tố sau:

• Thời điểm lý tưởng để sử dụng trà hoa tam thất là trước khi ngủ một tiếng, cần duy trì dùng ít nhất 1 tháng.
• Nên dùng hoa tam thất theo thang thuốc bốc sẵn từ thầy thuốc hoặc theo hướng dẫn của bác sĩ.
• Phụ nữ mang thai và cho con bú cần hỏi ý kiến của bác sĩ trước khi sử dụng.
• Đông y lưu ý, người đang bị cảm lạnh không nên sử dụng vì hoa tam thất có tính hàn, có thể khiến bệnh trở nên trầm trọng hơn.
• Nụ hoa tam thất có tính hoạt huyết, có thể ảnh hưởng đến quá trình lành sẹo nên không dùng cho người sau phẫu thuật.
• Người bị đau dạ dày chỉ nên sử dụng hoa tam thất với liều dùng bằng ½ người bình thường.
• Không dùng cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ dưới 5 tuổi.
• Người huyết áp thấp không nên dùng trà hoa tam thất vì có thể gây tụt huyết áp.
• Người đang dùng thuốc tây để điều trị chứng mất ngủ hay các loại thuốc điều trị bệnh khác cần hỏi ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng hoa tam thất. Bởi vì hoa tam thất có thể tương tác với một số loại thuốc tây, gây ra các phản ứng phụ nguy hiểm.

Công dụng khác của hoa tam thất đối với sức khỏe

Bên cạnh tác dụng an thần, điều trị chứng mất ngủ, Đông y và y học hiện đại còn dùng hoa tam thất cho các mục đích sức khỏe khác như:

• Hỗ trợ điều trị cho người bị xơ vữa động mạch, huyết áp cao: Nụ hoa tam thất cho chứa hoạt chất rutin – một loại vitamin P có tác dụng tăng cường sức chịu đựng của mạch máu, hỗ trợ ổn định huyết áp, ngăn ngừa xơ vữa động mạch và tai biến mạch máu não.
• Hỗ trợ điều trị cho người bị đái tháo đường và mỡ máu: Nụ hoa tam thất có chứa hoạt chất GS4 có tác dụng giảm hấp thu đường ruột, tăng bài tiết cholesterol qua phân, hỗ trợ giảm cholesterol, chất béo trong máu và gan, đồng thời điều hòa đường huyết.
• Hỗ trợ giải độc, bảo vệ gan: Trong Đông y, nụ hoa tam thất là vị thuốc tính bình, giúp thanh nhiệt và giải độc gan. Sử dụng nụ hoa tam thất sẽ giúp bảo vệ các tế bào gan khỏi tác nhân gây hại, tránh tổn thương. Bên cạnh đó, nụ hoa tam thất còn hỗ trợ hiệu quả cho người mắc bệnh về gan như nóng trong, xơ gan, vàng da, gan nhiễm mỡ.
• Hỗ trợ phòng ngừa các bệnh lý tim mạch: Chất Noto ginsenosid trong nụ hoa tam thất có tác dụng hỗ trợ giãn mạch, ngăn ngừa bệnh xơ vữa động mạch. Khi được hấp thụ vào cơ thể, hoạt chất này sẽ giúp giảm lượng homocysteine trong máu, từ đó giảm nguy cơ nhồi máu cơ tim, đau thắt ngực.
• Hỗ trợ giảm cân: Hoa tam thất góp phần điều hòa lượng cholesterol, cân bằng lượng mỡ trong cơ thể, thúc đẩy trao đổi chất và thanh lọc cơ thể, từ đó hỗ trợ quá trình giảm cân diễn ra nhanh chóng và an toàn hơn.
• Hỗ trợ phòng ngừa ung thư: Hoa tam thất có khả năng ức chế sự hình thành các khối u ác tính, đặc biệt là u xơ cổ tử cung.
• Cải thiện trí nhớ: Nụ hoa tam thất có chứa nhiều thành phần có lợi cho não bộ giúp giảm căng thẳng, thư giãn hệ thần kinh và cải thiện trí nhớ.

Hoa tam thất có tác dụng phòng ngừa các bệnh lý liên quan đến sức khỏe tim mạch

Phương pháp chữa mất ngủ khác

Bên cạnh cách sử dụng hoa tam thất, bạn có thể tham khảo thêm một số cách trị mất ngủ tại nhà như sau:

• Thiết kế phòng ngủ tối ưu: Giữ phòng ngủ tối, yên tĩnh và mát mẻ, có nhiệt độ phòng lý tưởng khoảng 18 độ C – 22 độ C.
• Đi ngủ và thức dậy đúng giờ mỗi ngày: Bạn cần duy trì thói quen ngủ đều đặn, ngay cả vào cuối tuần, giúp cơ thể hình thành đồng hồ sinh học tự nhiên, dễ đi vào giấc ngủ và thức dậy sảng khoái hơn.
• Tránh ngủ trưa quá nhiều hoặc quá sát giờ đi ngủ: Ngủ trưa quá nhiều hoặc quá sát giờ đi ngủ có thể khiến bạn khó ngủ vào ban đêm.
• Tập thể dục thường xuyên: Hoạt động thể chất giúp cải thiện chất lượng giấc ngủ, tuy nhiên nên tránh tập thể dục quá sát giờ đi ngủ.
• Hạn chế sử dụng chất kích thích: Tránh caffeine, nicotine và rượu bia trước khi ngủ vì những chất này có thể khiến bạn khó ngủ và ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ.
• Tránh ăn tối quá muộn: Nên ăn tối ít nhất 2 tiếng trước khi đi ngủ để cơ thể có thời gian tiêu hóa thức ăn.
• Hạn chế uống nước quá nhiều trước khi ngủ: Uống quá nhiều nước có thể khiến bạn phải thức dậy đi vệ sinh nhiều lần, ảnh hưởng đến giấc ngủ.
• Dành thời gian thư giãn trước khi ngủ: Đọc sách, nghe nhạc êm dịu, tắm nước ấm, thiền định hoặc yoga để thư giãn tinh thần và cơ thể, giúp bạn dễ đi vào giấc ngủ.
• Tránh sử dụng thiết bị điện tử trước khi ngủ: Vì ánh sáng xanh từ các thiết bị điện tử có thể ức chế sản xuất melatonin, khiến bạn khó ngủ.
• Liệu pháp hành vi nhận thức đối với chứng mất ngủ (CBT-I): CBT-I là phương pháp điều trị hiệu quả cho chứng mất ngủ, giúp bạn xác định và thay đổi những suy nghĩ và hành vi tiêu cực ảnh hưởng đến giấc ngủ.

Ánh sáng phòng ngủ tối, chăn nệm thoải mái là một yếu tố giúp cải thiện chất lượng giấc ngủ.

Một số câu hỏi liên quan

Bên dưới là một số câu hỏi thường gặp trong việc sử dụng hoa tam thất chữa mất ngủ.

Liều lượng sử dụng hoa tam thất?

Liều lượng sử dụng hoa tam thất chữa mất ngủ sẽ tùy thuộc vào độ tuổi, sức khỏe của người dùng và một số tình trạng khác. Do vậy, để tránh gây ra ảnh hưởng đến sức khỏe, người bệnh cần hỏi ý kiến từ bác sĩ/ chuyên gia trước khi sử dụng.

Sử dụng hoa tam thất có tác dụng phụ không?

Sử dụng hoa tam thất quá liều có thể gây ra một số tác dụng phụ cho hệ thần kinh như bồn chồn, lo âu.     

Đông y và y học hiện đại đều dùng hoa tam thất chữa mất ngủ và được cho là có hiệu quả tốt. Nhưng nếu bị mất ngủ kéo dài quá một tháng, bạn nên đến bệnh viện thăm khám và điều trị, tránh để mất ngủ kéo dài thành mãn tính, khó điều trị và điều trị tốn kém.