13 thuốc gây mất ngủ mà bạn cần phải biết để cẩn thận

Một số loại thuốc có thể trực tiếp hoặc gián tiếp tác động lên các chất dẫn truyền thần kinh, kích thích ngủ hoặc gây mất ngủ. Sau đây là 13 thuốc gây mất ngủ mà bạn nên biết để phòng tránh.

Nguyên nhân thuốc gây mất ngủ?

Giấc ngủ là một quá trình sinh lý phức tạp và cần thiết cho sự sống của con người. Trong quá trình ngủ, não bộ trải qua nhiều giai đoạn khác nhau, bao gồm giai đoạn ngủ nông, ngủ sâu và giấc ngủ REM (rapid eye movement). Mỗi giai đoạn đóng vai trò quan trọng trong việc phục hồi năng lượng, củng cố trí nhớ và các chức năng sinh lý khác. Giấc ngủ sâu giúp cơ thể tái tạo mô, tăng cường hệ miễn dịch, trong khi giấc REM liên quan đến việc xử lý thông tin và củng cố các kỹ năng đã học.

Nhiều yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng và thời lượng giấc ngủ, bao gồm tuổi tác, giới tính, lối sống, môi trường và các yếu tố tâm lý.  Trong đó, mất ngủ do thuốc là một tác dụng phụ phổ biến của nhiều loại thuốc, đặc biệt ở những người mắc các bệnh mãn tính.

Mất ngủ do thuốc được định nghĩa là khó khăn khi đi vào giấc ngủ, duy trì giấc ngủ hoặc cả hai, và thường liên quan đến việc sử dụng thuốc. Cơ chế gây mất ngủ do thuốc khá phức tạp và đa dạng.

Sau đây là một số tác động chính của thuốc gây mất ngủ:

  • Thay đổi hoạt động của các chất dẫn truyền thần kinh: Nhiều loại thuốc tác động trực tiếp lên hệ thần kinh trung ương, làm thay đổi nồng độ và hoạt tính của các chất dẫn truyền thần kinh như serotonin, dopamine, norepinephrine và acetylcholine. Sự mất cân bằng của các chất này có thể gây rối loạn chu kỳ giấc ngủ – thức giấc.

  • Kích thích hệ thần kinh trung ương: Một số thuốc có tác dụng kích thích hệ thần kinh trung ương, làm tăng mức độ tỉnh táo và khó đi vào giấc ngủ.

  • Ảnh hưởng đến cấu trúc giấc ngủ: Một số thuốc có thể làm thay đổi cấu trúc của giấc ngủ, làm giảm thời gian ngủ sâu hoặc tăng cường giấc ngủ nhẹ, dẫn đến cảm giác không được nghỉ ngơi sau khi thức dậy.

  • Gây ra các triệu chứng khó chịu: Nhiều loại thuốc gây ra các tác dụng phụ như đau đầu, khó tiêu, buồn nôn, hoặc tăng tần suất đi tiểu, gián tiếp ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ.

  • Tương tác thuốc: Sự tương tác giữa các loại thuốc khác nhau có thể làm tăng cường hoặc giảm tác dụng của từng loại thuốc, từ đó ảnh hưởng đến giấc ngủ.

Các loại thuốc gây mất ngủ thường gặp    

Theo báo cáo của Bộ Y tế và Dịch vụ Nhân sinh Mỹ, rối loạn giấc ngủ đặc biệt mất ngủ, là một trong những vấn đề sức khỏe phổ biến. Việc sử dụng thuốc điều trị các bệnh lý khác nhau có thể gây ra hoặc làm trầm trọng thêm tình trạng này.

Một cuộc khảo sát về giấc ngủ của SingleCare cho thấy, 5% số người được hỏi mất ngủ là một tác dụng phụ không mong muốn của thuốc đang sử dụng. Các loại thuốc làm mất ngủ bao gồm cả thuốc kê đơn và thuốc không kê đơn. Để hiểu rõ hơn, ECO Pharma mời bạn đọc theo dõi tiếp phần bên dưới.

Thuốc giảm đau

Nhóm thuốc: Thuốc chống viêm không Steroid (NSAID) và  acetaminophen

Thuốc giảm đau không kê đơn (OTC) là lựa chọn phổ biến để giảm các cơn đau nhức thông thường. Hai nhóm thuốc chính bao gồm thuốc chống viêm không steroid (NSAID) như Advil/Motrin (ibuprofen), Bayer (aspirin) và Aleve (naproxen) và acetaminophen như Tylenol.

Thuốc chống viêm không steroid (NSAID) có thể gây ra các vấn đề về tiêu hóa như ợ nóng, khó tiêu, thậm chí loét dạ dày ở một số người. Các tác dụng phụ này có thể gián tiếp ảnh hưởng đến giấc ngủ, gây ra tình trạng khó ngủ hoặc ngủ không sâu.

Nhóm thuốc Acetaminophen thường được coi là an toàn hơn cho dạ dày nhưng cũng có thể gây ra các vấn đề về gan nếu sử dụng quá liều hoặc kéo dài. Một số sản phẩm kết hợp như Excedrin, ngoài acetaminophen còn chứa aspirin và caffeine, một chất kích thích hệ thần kinh trung ương có thể gây khó ngủ nếu sử dụng gần giờ đi ngủ.

Thuốc chống viêm không steroid (NSAID) thuộc nhóm thuốc giảm đau có thể gây ra các vấn đề về tiêu hóa như ợ nóng, khó tiêu,… ảnh hưởng gián tiếp đến giấc ngủ

Thuốc tuyến tiền liệt

Loại thuốc: Thuốc chẹn alpha

Thuốc tuyến tiền liệt thuộc nhóm thuốc chẹn alpha, bao gồm nhiều loại thuốc khác nhau như Alfuzosin (Uroxatral), doxazosin (Cardura), prazosin (Minipress), silodosin (Rapaflo), terazosin (Hytrin) và tamsulosin (Flomax). Các loại thuốc này thường được sử dụng trong điều trị các triệu chứng liên quan đến phì đại tuyến tiền liệt.

Cơ chế hoạt động của thuốc bằng cách thư giãn cách thư giãn các cơ trơn ở cổ bàng quang và tuyến tiền liệt, giúp cải thiện lưu lượng nước tiểu. Tuy nhiên, chúng cũng có thể gây ra một số tác dụng phụ trên hệ thần kinh trung ương, bao gồm giảm giấc ngủ REM. Giấc ngủ REM là giai đoạn giấc ngủ rất quan trọng, có vai trò trong việc cải thiện trí nhớ, điều hòa cảm xúc và các chức năng não khác.

Giảm giấc ngủ REM do thuốc chẹn alpha có thể dẫn đến các triệu chứng như mệt mỏi ban ngày, khó tập trung, giảm khả năng học hỏi và thay đổi tâm trạng. Mặc dù không phải tất cả bệnh nhân đều gặp phải vấn đề này, nhưng việc giảm giấc ngủ REM có thể ảnh hưởng đáng kể đến chất lượng cuộc sống.

Thuốc điều trị Parkinson

Loại thuốc: Thuốc chủ vận dopamine

Thuốc chủ vận dopamine là một nhóm thuốc được sử dụng rộng rãi trong điều trị bệnh Parkinson. Loại thuốc này hoạt động bằng cách kích thích các thụ thể dopamine trong não, giúp bù đắp sự thiếu hụt dopamine nội sinh ở những bệnh nhân Parkinson.

Bên cạnh việc cải thiện các triệu chứng vận động điển hình của bệnh Parkinson như run, cứng cơ và chậm chạp, thuốc chủ vận dopamine còn được chỉ định để điều trị các rối loạn chuyển hóa như hội chứng chân không yên và tăng prolactin máu.

Tuy nhiên, một số nghiên cứu lâm sàng đã chỉ ra rằng việc sử dụng thuốc chủ vận dopamine (bao gồm các thuốc như Sinemet (carbidopa-levodopa), Mirapex (pramipexole)) có thể gây rối loạn giấc ngủ. Các triệu chứng thường gặp bao gồm khó đi vào giấc ngủ, ngủ không sâu, và các hiện tượng như ngủ rũ hoặc mất ngủ ban đêm.

Mirapex (pramipexole) có thể gây gián đoạn giấc ngủ biểu hiện qua các triệu chứng như khó đi vào giấc ngủ, ngủ không sâu.

Thuốc ức chế bơm proton

Loại thuốc: Thuốc ức chế bơm proton (PPI)

Thuốc ức chế bơm proton (PPI) như omeprazole, lansoprazole là nhóm thuốc được sử dụng rộng rãi để điều trị các bệnh lý liên quan đến tăng tiết axit dịch vị như trào ngược dạ dày thực quản, viêm loét dạ dày tá tràng. Thuốc hoạt động bằng cách ức chế bơm proton, làm giảm đáng kể lượng axit tiết ra dạ dày.

Mặc dù chưa có bằng chứng rõ ràng cho thấy thuốc ức chế bơm proton (PPI) là nguyên nhân trực tiếp gây ra rối loạn hành vi giấc ngủ REM (RBD), nhưng các nghiên cứu đã chỉ ra mối liên hệ tiềm năng giữa hai yếu tố này. Một nghiên cứu trên chuột Wistar đực đã chỉ ra rằng, thuốc PPI có thể làm thay đổi hoạt động của các tế bào thần kinh điều hòa giấc ngủ REM, dẫn đến kéo dài thời gian giấc ngủ REM và tăng khả năng xuất hiện các hành vi bất thường trong giấc ngủ. Cơ chế này có thể liên quan đến việc PPI làm thay đổi độ pH nội bào, ảnh hưởng đến hoạt động của các tế bào thần kinh trong thân não, đặc biệt là các tế bào liên quan đến việc điều hòa giấc ngủ REM. Tuy nhiên, cơ chế chính xác vẫn chưa được làm rõ hoàn toàn.

Thuốc trị tiểu đường

Nhóm thuốc: Sulfonylurea, meglitinide, thuốc hạ đường huyết, hormone.

Người bệnh tiểu đường thường sử dụng các nhóm thuốc như sulfonylurea (ví dụ: glipizide, glimepiride), meglitinide (ví dụ: repaglinide, nateglinide), thuốc hạ đường huyết đường miệng khác và insulin để kiểm soát đường huyết. Hạ đường huyết về đêm là một tác dụng phụ thường gặp có thể gây ảnh hưởng đến giấc ngủ.

Hạ đường huyết về đêm xảy ra khi mức đường trong máu giảm xuống dưới mức bình thường (thường dưới 70 mg/dL) trong khi ngủ. Tình trạng này có thể gây ra các triệu chứng như đổ mồ hôi đêm, run rẩy, đánh trống ngực, ác mộng, và thậm chí có thể dẫn đến hôn mê nếu không được điều trị kịp thời. Các triệu chứng này làm gián đoạn giấc ngủ, gây ra mệt mỏi và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của người bệnh.

Nguyên nhân gây hạ đường huyết về đêm có thể do liều thuốc quá cao, thời điểm dùng thuốc không phù hợp, chế độ ăn uống không ổn định, hoặc do hoạt động thể lực quá mức. Ngoài ra, các yếu tố khác như ngưng thở khi ngủ cũng có thể làm tăng nguy cơ hạ đường huyết về đêm.

Glipizide là thuốc điều trị tiểu đường có thể gây hạ đường huyết về đêm, ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ.

Thuốc tăng trí nhớ

Nhóm thuốc: Thuốc ức chế acetylcholinesterase

Tên thông thường: Donepezil (Aricept), galantamine (Razadyne), rivastigmine (Exelon).

Người bệnh mắc chứng mất trí nhớ thường gặp các rối loạn giấc ngủ, biểu hiện qua việc khó ngủ, giấc ngủ nông, hay thức giấc giữa đêm. Để cải thiện các triệu chứng của bệnh, các thuốc ức chế acetylcholinesterase như donepezil, galantamine, rivastigmine thường được sử dụng.

Các thuốc ức chế acetylcholinesterase hoạt động bằng cách tăng cường hoạt động của acetylcholine, một chất dẫn truyền thần kinh quan trọng trong việc duy trì trí nhớ và nhận thức. Tuy nhiên, việc tăng cường hoạt động của acetylcholine cũng có thể gây ra các tác dụng kích thích, làm tăng sự tỉnh táo và khó ngủ.

Ngoài ra, các thuốc ức chế acetylcholinesterase còn có thể gây ra các tác dụng phụ như đau đầu, buồn nôn, tiêu chảy, chuột rút cơ, tăng huyết áp, bồn chồn và chán ăn. Các tác dụng phụ này có thể gián tiếp ảnh hưởng đến giấc ngủ, gây khó ngủ, mất ngủ hoặc giấc ngủ không sâu.

Thuốc huyết áp

Thuốc điều trị huyết áp phổ biến bao gồm nhóm thuốc ức chế ACE (ví dụ: benazepril, enalapril, lisinopril) và thuốc chẹn beta (ví dụ: propranolol, metoprolol, atenolol).

Thuốc ức chế men chuyển angiotensin (ACE) là một nhóm thuốc huyết áp phổ biến, có cơ chế hoạt động bằng cách ức chế sự hình thành angiotensin II – một chất gây co mạch mạnh. Điều này giúp giãn nở mạch máu, từ đó hạ huyết áp hiệu quả. Mặc dù mang lại nhiều lợi ích trong điều trị tăng huyết áp, thuốc ức chế ACE có thể gây ra một số tác dụng phụ ảnh hưởng đến giấc ngủ. Theo Hiệp hội Tim mạch Mỹ, các triệu chứng thường gặp bao gồm ho khan, chuột rút ở chân, hội chứng chân không yên và các rối loạn giấc ngủ khác. Những triệu chứng này có thể gián tiếp gây ra mất ngủ, làm giảm chất lượng giấc ngủ và ảnh hưởng đến cuộc sống hàng ngày của người bệnh.

Nhóm thuốc chẹn beta ngoài tác dụng hạ huyết áp còn được chỉ định trong điều trị một loạt các bệnh lý tim mạch khác, bao gồm đau thắt ngực, rối loạn nhịp tim, và có thể được sử dụng để phòng ngừa các cơn đau nửa đầu. Cơ chế tác dụng chính của nhóm thuốc này là ức chế thụ thể beta-adrenergic, làm giảm nhịp tim, giảm lực co bóp cơ tim và giãn mạch ngoại vi, từ đó góp phần hạ huyết áp. Tuy nhiên, một trong những tác dụng phụ thường gặp của thuốc chẹn beta là ảnh hưởng đến giấc ngủ. Các nghiên cứu của Hiệp hội Tim mạch Mỹ chỉ ra rằng thuốc chẹn beta có thể gây ra các rối loạn giấc ngủ như khó ngủ, giấc ngủ nông, ác mộng và thay đổi chu kỳ giấc ngủ.

Benazepril là thuốc điều trị huyết áp thuộc nhóm ức chế ACE có thể gây ra một số tác dụng phụ như ho khan, chuột rút gây ảnh hưởng gián tiếp đến giấc ngủ.

Thuốc cảm lạnh và dị ứng

Loại thuốc: Thuốc chủ vận alpha

Các thuốc thông mũi không kê đơn (OTC) và thuốc dị ứng thường được sử dụng để giảm các triệu chứng như sổ mũi, hắt hơi và nghẹt mũi. Một số thành phần của chúng như phenylephrine và pseudoephedrine có thể gây ra các tác dụng phụ không mong muốn như bồn chồn và khó ngủ.

Các sản phẩm như DayQuil, Sudafed, Claritin-D và Allegra-D thường chứa các thành phần trên và có thể làm gián đoạn giấc ngủ, đặc biệt khi sử dụng trước khi đi ngủ. Mặc dù việc sử dụng ngắn hạn có thể không gây ra vấn đề nghiêm trọng, nhưng việc lạm dụng thuốc thông mũi trong thời gian dài có thể dẫn đến tình trạng mất ngủ mãn tính.

Thuốc trị hen suyễn

Loại thuốc: Thuốc chủ vận beta 2 tác dụng ngắn (thuốc giãn phế quản).

Bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD) và hen suyễn là hai bệnh lý hô hấp mãn tính thường gặp, gây khó thở. Để kiểm soát các triệu chứng, người bệnh thường được kê đơn các loại thuốc giãn phế quản như albuterol, ipratropium và levalbuterol, hoặc corticosteroid như prednisone. Chúng hoạt động bằng cách làm giãn các cơ trơn của đường thở, giúp cải thiện thông khí và giảm các triệu chứng khó thở, khò khè. Tuy nhiên, sử dụng các loại thuốc này có thể đi kèm với các vấn đề đến giấc ngủ.

Theo nghiên cứu, một số thành phần trong thuốc điều trị COPD và hen suyễn có thể gây ra tình trạng lo lắng, mất ngủ và nhịp tim nhanh, ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ của người bệnh. Theo Thư viện Y khoa Quốc gia Mỹ, theophylline – một loại thuốc được sử dụng để kiểm soát viêm đường thở – có tác dụng kích thích tương tự như caffeine, gây khó ngủ và tăng cường cảm giác bồn chồn.

Thuốc trầm cảm

Thuốc trầm cảm thuộc nhóm thuốc ức chế tái hấp thu serotonin có chọn lọc (SSRIs) bao gồm fluoxetine, citalopram và sertraline. Cơ chế tác dụng chính của SSRIs là tăng nồng độ serotonin trong não, một chất dẫn truyền thần kinh quan trọng trong việc điều hòa tâm trạng, giấc ngủ, và nhiều chức năng khác của cơ thể.

Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng SSRIs có thể gây ra các rối loạn giấc ngủ như khó ngủ, thức giấc giữa đêm, hoặc giấc ngủ không sâu. Một số khác lại có tác dụng an thần ban đầu, tuy nhiên có thể dẫn đến tình trạng lệ thuộc thuốc và các vấn đề về giấc ngủ nghiêm trọng hơn về lâu dài. Ngoài ra, SSRIs cũng có thể làm trầm trọng thêm hoặc gây ra các rối loạn giấc ngủ khác như hội chứng chân không yên, ác mộng, và rối loạn hành vi giấc ngủ REM.

Sự đa dạng trong phản ứng của từng cá nhân đối với SSRIs là do nhiều yếu tố, bao gồm liều dùng, thời gian điều trị, loại thuốc cụ thể, và đặc điểm cá nhân của người bệnh. Do đó, việc dự đoán chính xác tác động của SSRIs lên giấc ngủ của mỗi người là rất khó.

Citalopram là thuốc thuộc nhóm ức chế tái hấp thu serotonin có chọn lọc (SSRIs) có thể gây ra các rối loạn giấc ngủ như khó ngủ, thức giấc giữa đêm, hoặc giấc ngủ không sâu.

Thuốc đau đầu

Nhiều loại thuốc giảm đau đầu, đặc biệt là các loại thuốc được thiết kế để điều trị đau nửa đầu như Excedrin Migraine và Anacin thường chứa caffeine. Caffeine, một chất kích thích hệ thần kinh trung ương được bổ sung vào các loại thuốc này nhằm tăng cường hiệu quả giảm đau.

Cơ chế tác động của caffeine trong việc giảm đau nửa đầu liên quan đến việc ức chế adenosine. Adenosine là một chất dẫn truyền thần kinh có vai trò quan trọng trong việc điều hòa giấc ngủ và gây ra cảm giác buồn ngủ. Khi bị đau nửa đầu, nồng độ adenosine trong não tăng cao, góp phần vào sự phát triển của cơn đau. Caffeine hoạt động bằng cách cạnh tranh với adenosine trên các thụ thể thần kinh, từ đó ngăn chặn tác dụng gây đau của adenosine.

Tuy nhiên, việc sử dụng thường xuyên các loại thuốc giảm đau chứa caffeine có thể gây ảnh hưởng đến giấc ngủ. Caffeine làm gián đoạn quá trình sản xuất và tích lũy adenosine tự nhiên trong não, dẫn đến khó ngủ, thức giấc giữa đêm, hoặc giấc ngủ không sâu. Đặc biệt, khi sử dụng thuốc giảm đau chứa caffeine trước khi đi ngủ, tình trạng mất ngủ càng trở nên nghiêm trọng hơn.

Liệu pháp thay thế nicotine

Liệu pháp thay thế nicotine, bao gồm các sản phẩm không kê đơn như miếng dán nicotine, kẹo cao su hoặc viên ngậm, là một trong những phương pháp phổ biến giúp người hút thuốc cai thuốc. Tuy nhiên, việc sử dụng nicotine cũng có thể gây ra một số tác dụng phụ, đặc biệt là ảnh hưởng đến giấc ngủ.

Nicotine thành phần chính trong thuốc lá và các sản phẩm nicotine khác có thể gây ra các rối loạn giấc ngủ như ác mộng, khó ngủ và thức giấc giữa đêm. Cơ chế tác động này liên quan đến ảnh hưởng của nicotine lên hệ thần kinh trung ương, gây kích thích và làm thay đổi chu kỳ ngủ – thức.

Ngoài nicotine, các loại thuốc kê đơn hỗ trợ cai thuốc lá cũng có thể gây ra các vấn đề về giấc ngủ. Varenicline (Chantix), một loại thuốc tác động lên các thụ thể nicotine trong não có thể gây ra ác mộng tương tự như nicotine. Bupropion (Wellbutrin), một thuốc chống trầm cảm thường được sử dụng để hỗ trợ cai thuốc lá có tác dụng kích thích và có thể làm khó ngủ.

Sử dụng liệu pháp thay thế nicotine bao gồm miếng dán nicotine, kẹo cao su hoặc viên ngậm có thể gây ảnh hưởng đến giấc ngủ.

Thuốc thông mũi

Thuốc co mạch mũi, điển hình là pseudoephedrine được sử dụng rộng rãi để giảm triệu chứng nghẹt mũi bằng cách co mạch máu tại niêm mạc mũi. Tuy nhiên, bên cạnh tác dụng giảm nghẹt mũi nhanh chóng, nhóm thuốc này cũng gây ra nhiều tác dụng phụ không mong muốn, đặc biệt là ảnh hưởng đến giấc ngủ.

Theo các nghiên cứu, thuốc co mạch mũi có thể làm tăng huyết áp và nhịp tim, đồng thời gây kích thích hệ thần kinh trung ương. Các tác dụng này làm giảm chất lượng giấc ngủ, biểu hiện qua các triệu chứng như khó ngủ, thức giấc giữa đêm, hoặc giấc ngủ không sâu. Đặc biệt, khi sử dụng thuốc co mạch mũi kéo dài hoặc trước khi đi ngủ, tình trạng mất ngủ càng trở nên nghiêm trọng hơn.

Mặc dù thuốc co mạch mũi có hiệu quả nhanh trong việc giảm nghẹt mũi, việc lạm dụng thuốc có thể gây ra nhiều tác dụng phụ không mong muốn, trong đó có rối loạn giấc ngủ. Vì vậy, việc sử dụng thuốc co mạch mũi cần tuân thủ đúng hướng dẫn của bác sĩ và chỉ nên dùng trong thời gian ngắn để tránh các biến chứng.

Nên làm gì khi đang sử thuốc gây khó ngủ?

Mất ngủ là một tác dụng phụ phổ biến của nhiều loại thuốc bao gồm kê đơn, không kê đơn. Nếu bạn gặp khó khăn trong việc đi vào giấc ngủ hoặc duy trì giấc ngủ, điều đầu tiên hãy xem xét lại danh sách thuốc điều trị mà bạn đang sử dụng.

Nhiều loại thuốc, đặc biệt là thuốc điều trị các bệnh mãn tính như huyết áp cao, tim mạch, trầm cảm, hoặc các loại thuốc giảm đau, thuốc kháng histamine, thuốc lợi tiểu… có thể gây ra các tác dụng phụ ảnh hưởng đến giấc ngủ. Các tác dụng này có thể bao gồm khó ngủ, giấc ngủ nông, hay thức giấc giữa đêm.

Trong trường hợp nếu bạn nghi ngờ rằng thuốc điều trị đang sử dụng là nguyên nhân gây mất ngủ, bạn hãy trao đổi với bác sĩ. Bác sĩ có thể đưa ra sự điều chỉnh phù hợp với bạn như:

  • Thay đổi loại thuốc: Điều chỉnh sử dụng các loại thuốc khác có cùng tác dụng nhưng ít gây ảnh hưởng đến giấc ngủ.

  • Điều chỉnh liều dùng: Thay đổi liều lượng thuốc hiện tại để giảm thiểu tác dụng phụ.

  • Thay đổi thời điểm dùng thuốc: Uống thuốc vào buổi sáng có thể giúp giảm thiểu tác động của thuốc lên giấc ngủ ban đêm.

  • Kết hợp với các biện pháp khác: Bác sĩ có thể kê thêm thuốc hỗ trợ giấc ngủ như melatonin hoặc các loại thuốc ngủ khác, hoặc đề xuất các liệu pháp như liệu pháp nhận thức hành vi để cải thiện giấc ngủ.

Trao đổi với bác sĩ nếu bạn nghi ngờ các loại thuốc điều trị đang sử dụng là nguyên nhân gây mất ngủ.

Một số biện pháp giúp cải thiện mất ngủ dễ dàng

Các biện pháp cải thiện mất ngủ dễ dàng bắt đầu từ việc điều chỉnh lối sống hàng ngày. Bạn nên thay đổi và duy trì các thói quen tốt như sau:

  • Tiếp xúc với ánh sáng mặt trời buổi sáng và duy trì giờ giấc sinh hoạt đều đặn để đồng hồ sinh học hoạt động ổn định. Tránh ngủ trưa quá dài hoặc quá muộn.

  • Các chất kích thích như caffeine có trong cà phê, trà và đồ uống có ga có thể làm tăng sự tỉnh táo và khó đi vào giấc ngủ. Để có một giấc ngủ ngon, bạn nên hạn chế tiêu thụ các chất này ít nhất 2 giờ – 3 giờ trước khi đi ngủ.

  • Tạo một không gian ngủ tối, hạn chế tiếp xúc với ánh sáng xanh từ các thiết bị điện tử như điện thoại, máy tính bảng trước khi ngủ. Thay vào đó, hãy sử dụng đèn ngủ có ánh sáng dịu nhẹ để tạo cảm giác thư giãn và dễ đi vào giấc ngủ hơn.

  • Tránh ăn quá no trước khi ngủ, ăn quá nhiều có thể gây khó tiêu, cơ thể khó thư giãn, ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ. Ngoài ra, cần hạn chế uống quá nhiều nước trước khi ngủ cũng có thể khiến bạn phải thức dậy nhiều lần trong đêm để đi tiểu, làm gián đoạn giấc ngủ. Để có một giấc ngủ ngon, hãy ăn nhẹ và uống đủ nước trước khi ngủ khoảng 2 giờ – 3 giờ.

  • Tạo thói quen thư giãn trước khi ngủ là cách hiệu quả để cải thiện chất lượng giấc ngủ. Đọc một cuốn sách yêu thích, nghe những bản nhạc nhẹ nhàng hoặc tập trung vào các bài tập thiền có thể giúp tâm trí bạn bình tĩnh và chuẩn bị cho một giấc ngủ sâu.

  • Tập thể dục đều đặn 30 phút mỗi ngày là một cách hiệu quả để cải thiện chất lượng giấc ngủ. Tuy nhiên, cần tránh tập luyện các bài tập cường độ cao, quá gần giờ đi ngủ.

  • Bổ sung tinh chất thiên nhiên hỗ trợ cải thiện giấc ngủ: Tinh chất Blueberry và Ginkgo Biloba là hai thành phần tự nhiên được biết đến với khả năng hỗ trợ cải thiện giấc ngủ. Blueberry chứa nhiều chất chống oxy hóa giúp bảo vệ tế bào thần kinh, trong khi Ginkgo Biloba hỗ trợ tăng cường tuần hoàn máu não. Cả hai loại tinh chất này đều góp phần cung cấp oxy và chất dinh dưỡng cần thiết cho não bộ, giảm thiểu các triệu chứng như đau nửa đầu và khó ngủ, mang đến giấc ngủ sâu và ngon hơn.

Bên cạnh việc thay đổi lối sống, bạn có thể áp dụng thêm những biện pháp chữa bệnh mất ngủ tự nhiên từ Y học Cổ truyền như:

  • Ngâm chân thảo mộc: Ngâm chân thảo dược là phương pháp thư giãn nhưng hiệu quả trong điều trị chứng mất ngủ. Ngâm chân trong nước ấm pha cùng các loại thảo dược như quế, gừng giúp tăng cường tuần hoàn máu, giảm căng thẳng cơ bắp, tạo cảm giác ấm áp, thư thái. Thực hiện ngâm chân mỗi ngày trong khoảng 15 phút – 20 phút trước khi ngủ, giúp cải thiện chất lượng giấc ngủ tốt hơn.

  • Châm cứu chữa mất ngủ: Châm cứu là biện pháp trị liệu trong Đông Y mang lại hiệu quả cải thiện giấc ngủ tốt. Bằng cách tác động lên các huyệt đạo như tam âm giao, thái dương, châm cứu giúp điều hòa khí huyết, giảm căng thẳng và sản sinh các hormone serotonin và endorphin giúp ngủ ngon.

  • Yoga: Yoga là một phương pháp tự nhiên và hiệu quả để cải thiện chất lượng giấc ngủ. Các tư thế yoga nhẹ nhàng, kết hợp với hít thở sâu giúp giảm căng thẳng, tăng cường sự dẻo dai và linh hoạt của cơ thể. Đặc biệt, các tư thế như tư thế xác chết (Savasana) và tư thế trẻ em (Child’s Pose) giúp thư giãn sâu các nhóm cơ, chuẩn bị cho một giấc ngủ ngon.

  • Xoa bóp bấm huyệt: Xoa bóp bấm huyệt là một phương pháp điều trị chứng mất ngủ hiệu quả trong Đông y. Bằng cách tác động vào các huyệt đạo, phương pháp này giúp điều hòa khí huyết lưu thông, thông kinh hoạt lạc, từ đó giảm căng thẳng, thư giãn cơ bắp và tạo cảm giác an tĩnh, cải thiện chất lượng giấc ngủ.

Thực hiện các bài tập yoga cải thiện tâm trạng, thư giãn cơ bắp giúp bạn có giấc ngủ ngon và sâu giấc.

Thuốc gây mất ngủ bao gồm nhóm thuốc kê đơn và không kê đơn như thuốc chống trầm cảm, thuốc điều trị bệnh mãn tính. Các loại thuốc này có thể tác động trực tiếp lên hệ thần kinh trung ương, gây kích thích và làm khó khăn cho việc đi vào giấc ngủ hoặc gây ra các triệu chứng gián tiếp gây mất ngủ. Để giảm thiểu tác động của thuốc gây mất ngủ, người bệnh cần chủ động thông báo với bác sĩ về các triệu chứng như khó ngủ, thức giấc giữa đêm hoặc ngủ không sâu giấc. Bác sĩ sẽ đánh giá tình trạng và cân nhắc điều chỉnh liều lượng hoặc thay đổi loại thuốc.